82. rocznica Krwawej Niedzieli: Powiat biłgorajski uczcił pamięć ofiar

11 lipca 2025 roku w powiecie biłgorajskim odbyły się uroczystości upamiętniające 82. rocznicę tzw. „krwawej niedzieli” – tragicznego apogeum Rzezi Wołyńskiej. Wydarzenie to, będące jednym z najtragiczniejszych rozdziałów w historii polsko-ukraińskich relacji, upamiętnia ofiary brutalnych, skoordynowanych ataków Ukraińskiej Powstańczej Armii na polskie wsie na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. W całym kraju, w tym podczas centralnych obchodów w Warszawie z udziałem wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza, oddano hołd tysiącom zamordowanych Polaków.

W przededniu rocznicy Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy zaproponowało wznowienie dialogu historycznego, co ma służyć pojednaniu obu narodów. Tymczasem Parlament Europejski odmówił uczczenia minutą ciszy ofiar Rzezi Wołyńskiej, co wywołało w Polsce szerokie kontrowersje i krytykę. Obchody oraz dyskusje wokół pamięci o tym dramatycznym wydarzeniu wciąż pozostają ważnym elementem debaty o historii i pojednaniu.

Historyczne tło i znaczenie Krwawej Niedzieli

11 lipca 1943 roku stał się tragiczną datą w historii polsko-ukraińskich stosunków. Tego dnia Ukraińska Powstańcza Armia (OUN-UPA) przeprowadziła skoordynowane ataki na około 150–160 polskich miejscowości na Wołyniu, w tym w powiatach włodzimierskim, horochowskim, kowelskim i łuckim. Był to punkt kulminacyjny tzw. Rzezi Wołyńskiej, podczas której ukraińskie oddziały wymierzyły brutalny cios w ludność cywilną. Ataki nie oszczędzały nikogo – mordowano mieszkańców w ich domach, a także podczas nabożeństw w kościołach.

Historycy szacują, że w wyniku tych działań życie straciło od 50 do 120 tysięcy Polaków, z czego około 60 tysięcy na samym Wołyniu. Rzeź ta nie ominęła również miejsc kultu religijnego – zniszczono około 50 katolickich kościołów, co dodatkowo podkreślało charakter ludobójstwa. Inicjatorami i dowódcami akcji byli m.in. Roman Szuchewycz, jeden z głównych przywódców UPA, który koordynował działania przeciwko polskiej społeczności.

W uznaniu rozmiarów tragedii 11 lipca ustanowiono Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej polskiej. Jak podaje serwis rp.pl, data ta jest powszechnie uznawana za apogeum tego ludobójstwa na Kresach, które pozostawiło głębokie rany w polskiej pamięci historycznej.

Obchody 82. rocznicy w powiecie biłgorajskim i w Polsce

W dniu 11 lipca 2025 roku w powiecie biłgorajskim odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary Rzezi Wołyńskiej. Choć szczegóły lokalnych obchodów nie zostały szeroko opisane, wydarzenie to wpisuje się w ogólnopolską falę pamięci i szacunku dla ofiar tej tragedii. W całym kraju zorganizowano liczne spotkania, msze święte oraz manifestacje pamięci, których kulminacją były centralne obchody w Warszawie. Uroczystości w stolicy zaszczycił swoją obecnością wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, podkreślając wagę i doniosłość tego dnia.

Prace ekshumacyjne oraz upamiętniające trwają także na Kresach. Na przykład na cmentarzu parafialnym w Ostrówkach odnaleziono szczątki blisko 670 osób, które zginęły podczas rzezi. To świadectwo ogromu tragedii i potrzeby zachowania pamięci o tych, którzy zostali bestialsko zamordowani. Jak podają portale bilgorajska.pl oraz limanowa.in, wydarzenia te mają na celu nie tylko oddanie hołdu ofiarom, ale również edukację historyczną, co jest szczególnie ważne dla młodych pokoleń.

Reakcje międzynarodowe i kontrowersje wokół upamiętnienia

W przededniu 82. rocznicy Rzezi Wołyńskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy wydało oświadczenie, w którym zaproponowało wznowienie ukraińsko-polskiego forum historyków. To działanie miało na celu kontynuację dialogu historycznego, który może przyczynić się do lepszego zrozumienia bolesnej przeszłości i budowania pojednania między narodami.

Jednak międzynarodowe reakcje na upamiętnienie tej rocznicy nie były jednoznaczne. Parlament Europejski odmówił uczczenia minutą ciszy ofiar Rzezi Wołyńskiej, mimo że w tym samym roku oddawał hołd ofiarom innych ludobójstw. Prośbę o minutę ciszy zgłosili deputowani z grupy Patriots of Europe, lecz przewodnicząca Parlamentu Europejskiego, Roberta Metsola, ją odrzuciła. Decyzja ta wywołała krytykę polskich europosłów oraz szerokie kontrowersje w Polsce.

Jak informują portale historia.org.pl oraz poland.news-pravda.com, odmowa Parlamentu Europejskiego spotkała się z szerokim echem w mediach i wśród opinii publicznej, podkreślając trudności w międzynarodowym uznaniu i upamiętnieniu tego tragicznego rozdziału historii. Sprawa ta przypomina o wyzwaniach, jakie stoją przed Polską i Ukrainą w procesie dialogu historycznego i pojednania, zwłaszcza w kontekście bolesnych doświadczeń przeszłości.

—

82 lata po tragicznej „krwawej niedzieli” pamięć o dziesiątkach tysięcy Polaków, którzy zginęli na Kresach Wschodnich, wciąż jest żywa. Mimo międzynarodowych napięć i kontrowersji, lokalne i państwowe inicjatywy nie pozwalają zapomnieć o tych bolesnych wydarzeniach. Upamiętnianie ofiar Rzezi Wołyńskiej to nie tylko hołd dla tych, którzy stracili życie, ale także ważny krok w budowaniu świadomości historycznej i tożsamości.