Załamanie rynku nieruchomości: ceny działek spadają, samorządy pod presją

Rynek nieruchomości w Polsce przechodzi obecnie okres poważnych trudności, które szczególnie widoczne są w gwałtownym spadku cen działek. Samorządy wiejskie biją na alarm, wskazując, że obowiązujące przepisy i regulacje skutecznie paraliżują ich działalność, co utrudnia podejmowanie kluczowych decyzji planistycznych. Do połowy 2026 roku mają czas na uchwalenie nowych planów zagospodarowania przestrzennego, które zdaniem ekspertów są niezbędne do przywrócenia stabilności na rynku nieruchomości.

W międzyczasie rząd przygotował program wykupu nieruchomości zniszczonych przez powódź lub znajdujących się na terenach zagrożonych zalaniem, który rozpocznie się 1 października 2025 roku. Ma on na celu wsparcie poszkodowanych właścicieli poprzez umożliwienie wykupu części działek z domami przez Skarb Państwa. W tle pojawia się również nowa specustawa o inwestycjach obronnych, która ma uprościć procedury realizacji strategicznych inwestycji i wprowadza możliwość wywłaszczeń z odszkodowaniem.

Obniżka cen działek i wyzwania dla samorządów

Obecna sytuacja na rynku nieruchomości w Polsce jest wyjątkowo trudna, a najbardziej widoczna jest w gwałtownej obniżce cen działek. To załamanie rynku odbija się szczególnie mocno na samorządach wiejskich, które podkreślają, że obowiązujące regulacje planistyczne znacznie spowalniają, a często wręcz paraliżują ich funkcjonowanie. Bez odpowiednich narzędzi samorządy nie są w stanie skutecznie reagować na zmieniające się warunki i potrzeby lokalnych społeczności.

Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej ostrzega, że jeżeli obecny stan rzeczy nie ulegnie zmianie, można się spodziewać lawiny procesów sądowych dotyczących ustalania odszkodowań za spadek wartości gruntów. To z kolei może pogłębić kryzys i wprowadzić dodatkową niepewność na rynku. Dlatego samorządy otrzymały termin do połowy 2026 roku na uchwalenie nowych planów zagospodarowania przestrzennego, które mają przywrócić stabilność i jasne zasady gospodarowania gruntami.

Jak podaje farmer.pl, wszystkie te czynniki łącznie tworzą atmosferę niepewności i utrudnień na rynku działek, co wpływa negatywnie na inwestorów i właścicieli nieruchomości. Skuteczne rozwiązanie tych problemów jest kluczowe dla ożywienia rynku i zwiększenia atrakcyjności terenów wiejskich.

Program wykupu nieruchomości zniszczonych przez powódź

W odpowiedzi na trudną sytuację właścicieli nieruchomości położonych na terenach zagrożonych powodzią, od 1 października 2025 roku rusza rządowy program wykupu takich działek. Program ten przewiduje wykup części nieruchomości z domami, które zostały zniszczone przez powódź lub znajdują się na obszarach narażonych na powtarzające się zalania.

Celem programu jest zapewnienie poszkodowanym godnych warunków mieszkaniowych oraz zmniejszenie ryzyka dalszych strat. Na realizację tego przedsięwzięcia zarezerwowano 80 mln zł, a już wpłynęło 132 wnioski o wykup nieruchomości. Wyceny działek są przeprowadzane przez uprawnionych rzeczoznawców, a Wody Polskie mają prawo inicjować podwyższenie kwoty wykupu nawet o 20%, co ma pomóc w uzyskaniu uczciwej rekompensaty dla właścicieli.

Jak informują serwisy forsal.pl oraz farmer.pl, program ma ograniczony zakres, ponieważ dotyczy jedynie części działek zabudowanych. Taki model ma na celu skoncentrowanie pomocy na najbardziej potrzebujących oraz skuteczne wsparcie poszkodowanych właścicieli, bez nadmiernego obciążania budżetu państwa.

Nowe regulacje i specustawa o inwestycjach obronnych

W ostatnim czasie Senat przyjął specustawę o inwestycjach obronnych, która wprowadza szereg uproszczeń proceduralnych mających na celu przyspieszenie realizacji kluczowych dla bezpieczeństwa państwa projektów. Nowe regulacje przewidują między innymi możliwość wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem oraz ustanowienia stref ochronnych terenów zamkniętych.

Jak podaje farmer.pl, zmiany te mają ułatwić i przyspieszyć inwestycje strategiczne, które w obliczu rosnących wyzwań geopolitycznych zyskują na znaczeniu. Jednakże, w kontekście budowy na działkach rolnych, proces odrolnienia pozostaje skomplikowany i czasochłonny. Wymaga on zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, co w praktyce często bywa długotrwałe i niepewne.

Jak zauważa poradnikprzedsiebiorcy.pl, długotrwałe formalności wciąż stanowią duże wyzwanie dla inwestorów na rynku nieruchomości. Mimo wprowadzenia nowej specustawy, sektor nieruchomości rolnych wciąż potrzebuje kolejnych zmian, które ułatwią i przyspieszą proces inwestycyjny.