Epidemia chikungunya w Europie: zagrożenia i postępy w szczepieniach

W 2025 roku gorączka chikungunya, zwana również chorobą „człowieka zgiętego” ze względu na silne bóle stawów, stała się poważnym zagrożeniem zdrowotnym w Europie oraz na wyspach francuskich. Epidemie trwają przede wszystkim na La Réunion oraz Mayotte, gdzie od początku roku odnotowano dziesiątki tysięcy zachorowań i kilkadziesiąt zgonów, głównie wśród osób starszych z chorobami współistniejącymi. We Francji metropolitalnej potwierdzono ponad 1300 przypadków, choć na razie bez lokalnego przenoszenia wirusa.

W odpowiedzi na rozwijający się kryzys zdrowotny, firma Valneva intensyfikuje prace nad szczepionką IXCHIQ®, która wykazuje obiecujące wyniki u dzieci. Niestety, stosowanie szczepionki u seniorów zostało tymczasowo wstrzymane z powodu działań niepożądanych. Eksperci zgodnie podkreślają, że kluczowe pozostaje zarówno szczepienie osób narażonych, jak i skuteczna walka z komarami przenoszącymi wirusa, aby ograniczyć dalsze rozprzestrzenianie się choroby.

Aktualna sytuacja epidemiologiczna w Europie i na wyspach francuskich

Epidemia gorączki chikungunya w 2025 roku pozostaje najbardziej nasilona na wyspach francuskich. Na La Réunion od początku roku potwierdzono około 53 000 przypadków zakażenia oraz 20 zgonów, głównie wśród osób starszych z chorobami współistniejącymi. Choć epidemia jest obecnie w fazie spadkowej, wirus nadal krąży w populacji, co potwierdzają doniesienia Le Monde oraz Ouest-France.

Sytuacja na Mayotte pozostaje poważna — od maja tego roku ogłoszono tam fazę epidemii z ponad 560 potwierdzonymi przypadkami chikungunya oraz 21 przypadkami dengi, co podaje portal Vax-Before-Travel oraz linternaute.com. We Francji metropolitalnej wykryto ponad 1300 zakażeń, jednak do tej pory nie odnotowano lokalnego przenoszenia wirusa, czyli tzw. przypadków autochtonicznych, jak informuje Le Dauphiné.

Na La Réunion w okresie od 31 marca do 11 maja 2025 roku zarejestrowano pięć nowych zgonów związanych z chikungunya, co podkreślają Le Parisien i Huffington Post. Liczba ofiar śmiertelnych wskazuje na poważne konsekwencje choroby, szczególnie u osób z grup ryzyka.

Objawy, zagrożenia i profilaktyka choroby

Gorączka chikungunya, nazywana chorobą „człowieka zgiętego” — termin wywodzący się z języka Makonde — charakteryzuje się wysoką gorączką, silnymi bólami stawów i mięśni, wysypką, dreszczami oraz bólem głowy. Takie objawy opisuje Polsat News, który zwraca uwagę na intensywność dolegliwości, które potrafią znacznie ograniczyć mobilność chorych.

Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla osób starszych oraz pacjentów z chorobami współistniejącymi, co podkreślają zarówno Polsat News, jak i Le Dauphiné. Leczenie chikungunya ma charakter objawowy — lekarze skupiają się na łagodzeniu bólu i gorączki, gdyż nie istnieje obecnie specyficzna terapia przeciwwirusowa.

Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu zakażeniom. Walka z komarami z rodzaju Aedes, które przenoszą wirusa, jest prowadzona intensywnie, zwłaszcza na La Réunion, gdzie rozdano ponad 30 000 repelentów, a od stycznia 2025 roku przeprowadzono około 29 000 zabiegów mających na celu zwalczanie tych owadów — podaje franceinfo.fr. Eksperci zalecają również stosowanie repelentów oraz szczepienia, zwłaszcza osobom podróżującym do krajów tropikalnych, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia.

Postępy i wyzwania w szczepieniach przeciwko chikungunya

Firma Valneva stoi na czele prac nad szczepionką IXCHIQ®, która jest obecnie jedynym na świecie preparatem zatwierdzonym przeciwko gorączce chikungunya. Informacje te potwierdzają serwisy Boursorama oraz oficjalna strona Valneva.com.

Wyniki badań fazy 2 wskazują, że szczepionka jest dobrze tolerowana przez dzieci i wywołuje silną odpowiedź immunologiczną utrzymującą się co najmniej przez sześć miesięcy — podkreślają Valneva oraz Contagionlive.com. Planowane jest rozpoczęcie badań fazy 3 w 2026 roku, co ma przybliżyć szczepionkę do szerszego zastosowania.

Jednak stosowanie IXCHIQ® u osób powyżej 60. roku życia zostało tymczasowo wstrzymane z powodu obserwowanych działań niepożądanych. Decyzja ta została podjęta, aby dokładniej zbadać potencjalne przyczyny tych reakcji — relacjonują endpoints.news oraz Ouest-France. Eksperci z La Réunion zwracają także uwagę na spadek liczby szczepień, co może skutkować utrudnieniami w kontroli epidemii.

Działania służb i perspektywy ograniczenia epidemii

W odpowiedzi na epidemię, Agencja Regionalna Zdrowia (ARS) na La Réunion zmobilizowała około 200 agentów zaangażowanych w działania przeciwepidemiczne — informuje temoignages.re. Wprowadzono także plan ORSEC na poziomie 3, co umożliwia sprawniejsze zarządzanie kryzysowe. W ostatnim czasie odnotowano znaczną redukcję konsultacji medycznych związanych z chikungunya, co wskazuje na spadek intensywności epidemii — podają freedom.fr oraz temoignages.re.

Na Mayotte sytuacja pozostaje poważna, co potwierdza ogłoszenie fazy epidemii od 27 maja 2025 roku, o czym informuje linternaute.com. Eksperci zgodnie podkreślają, że kluczową rolę w ograniczaniu rozprzestrzeniania się wirusa odgrywają działania ukierunkowane na walkę z komarami oraz szczepienia. Tylko konsekwentne stosowanie tych metod może zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby w Europie i poza nią, jak wskazuje Polsat News.

W 2025 roku gorączka chikungunya wciąż stanowi poważne wyzwanie zdrowotne, zwłaszcza na wyspach francuskich. Choć na La Réunion liczba przypadków spada, wirus nie zniknął, a sytuacja na Mayotte wciąż jest trudna. Nadzieję daje rozwój szczepionki, choć jej czasowe wstrzymanie u seniorów i malejąca liczba zaszczepionych pokazują, że konieczne jest dalsze czujne podejście. Kluczowe pozostaje wspólne zwalczanie komarów i skuteczna profilaktyka, które są najlepszą obroną przed rozprzestrzenianiem się tej groźnej choroby.