Ocena z religii a średnia ocen: chaos prawny i sprzeczne interpretacje w 2025

Od początku roku szkolnego 2024/2025 oceny z religii i etyki przestały być wliczane do średniej ocen rocznych i końcowych, choć wciąż znajdują się na świadectwach szkolnych. Zmiana ta wynika z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z marca 2024 roku, które nakazuje wyłączenie tych ocen ze średniej. Mimo to w maju 2024 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że takie wykluczenie jest niezgodne z obowiązującymi przepisami konstytucyjnymi oraz konkordatem, co doprowadziło do powstania chaosu prawnego i licznych kontrowersji w środowiskach edukacyjnych oraz Kościele.

Ministerstwo Edukacji Narodowej podtrzymuje jednak obowiązywanie wspomnianego rozporządzenia, pomimo sprzeciwu Trybunału Konstytucyjnego i krytyki ze strony Kościoła oraz katechetów. Sprawa pozostaje nierozstrzygnięta, a Trybunał Konstytucyjny ma podjąć kolejną decyzję dotyczącą organizacji lekcji religii podczas posiedzenia zaplanowanego na 3 lipca 2025 roku. W międzyczasie środowiska nauczycieli, katechetów i rodziców domagają się jasnych i jednolitych zasad w tej kwestii.

Zmiany w przepisach dotyczących ocen z religii i etyki od roku szkolnego 2024/2025

Od 1 września 2024 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22 marca 2024 roku (Dz.U. poz. 438), które wprowadza istotne zmiany dotyczące ocen z religii i etyki. Zgodnie z tym aktem prawnym, oceny z tych przedmiotów nadal wpisywane są na świadectwa szkolne, ale nie są wliczane do średniej ocen rocznych ani końcowych ucznia. Ministerstwo wielokrotnie przypominało szkołom i rodzicom o konieczności stosowania się do tego rozporządzenia, zwracając uwagę, że oceny z religii i etyki nie wpływają na obliczanie średniej ocen.

Jak podają portale wydarzenia.interia.pl oraz biznes.interia.pl, ta regulacja jest wdrażana i respektowana od początku roku szkolnego 2024/2025. Również serwisy edukacja.dziennik.pl i warszawawpigulce.pl potwierdzają, że choć oceny z religii znajdują się na świadectwach, to nie mają one wpływu na średnią ocen ucznia. Zmiana ta jest stosowana w praktyce w całym roku szkolnym 2024/2025, co wywołuje jednak liczne dyskusje i spory interpretacyjne.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i jego konsekwencje

W maju 2024 roku Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie, w którym stwierdził, że wyłączenie ocen z religii i etyki ze średniej ocen jest niezgodne z Konstytucją RP oraz konkordatem zawartym między Polską a Stolicą Apostolską. Trybunał podkreślił, że oceny z religii powinny być wliczane do średniej ocen, co stoi w jawnej sprzeczności z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z marca 2024 roku.

Jak podają dziennik.pl oraz strefaedukacji.pl, wyrok Trybunału nie został opublikowany przez rząd, co wzbudziło kontrowersje i utrudnia jego wdrożenie w praktyce szkolnej. Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz rząd powołują się na uchwałę Sejmu z marca 2024 roku, która de facto potwierdza obowiązywanie rozporządzenia wyłączającego oceny z religii i etyki ze średniej. Tym samym nie uznają wyroku TK, podtrzymując dotychczasowe przepisy.

Według portalu misyjne.pl, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski skrytykował działania Ministerstwa Edukacji Narodowej jako bezprawne. Środowisko katechetów świeckich konsekwentnie domaga się, aby oceny z religii były wliczane do średniej ocen, co ma znaczenie zarówno dla systemu edukacji, jak i dla pozycji religii w szkołach. Dodatkowo Trybunał Konstytucyjny zapowiedział ponowne zajęcie się kwestią organizacji lekcji religii, w tym ograniczenia ich do jednej godziny tygodniowo, podczas posiedzenia zaplanowanego na 3 lipca 2025 roku.

Reakcje środowisk edukacyjnych i Kościoła na obecny stan prawny

Obecny stan prawny, charakteryzujący się sprzecznymi interpretacjami i brakiem jednoznacznych rozstrzygnięć, wywołuje niepokój wśród nauczycieli, katechetów oraz rodziców. Stowarzyszenie Katechetów Świeckich informuje o chaosie prawnym, który utrudnia realizację obowiązków dydaktycznych i ocenianie uczniów zgodnie z przepisami. Portal forsal.pl podaje, że Rzecznik Praw Dziecka zaapelowała o jasne wyjaśnienie sytuacji, podkreślając negatywne konsekwencje dla uczniów, którzy w wyniku niejasnych zasad mogą zostać pozbawieni stypendiów, świadectw z wyróżnieniem oraz szans na dostanie się do wymarzonej szkoły.

Episkopat Polski czeka na ostateczną decyzję Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ograniczenia godzin lekcji religii i wyraża sprzeciw wobec decyzji Ministerstwa Edukacji Narodowej, które według portalu dorzeczy.pl ogranicza naukę religii w szkołach. Wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer podkreśliła, że placówki oświatowe powinny stosować się do obowiązujących aktów prawnych, czyli rozporządzenia z marca 2024 roku, które wyłącza oceny z religii i etyki ze średniej ocen.

Decyzje, które zapadną podczas posiedzenia Trybunału Konstytucyjnego 3 lipca 2025 roku, mogą znacząco wpłynąć na organizację lekcji religii i ocenianie uczniów w polskich szkołach. Wiele osób z niecierpliwością czeka na rozstrzygnięcie, które zakończy trwający od kilku miesięcy spór prawny.