Europa kończy z rosyjskim gazem do 2027 roku – co dalej?

Unia Europejska podjęła przełomową decyzję o całkowitym zerwaniu zależności od rosyjskiego gazu do końca 2027 roku. Na posiedzeniu ministrów energii UE, które odbyło się w czerwcu 2025 roku w Brukseli, omówiono szczegóły planu przedstawionego już w maju. Kluczowym elementem strategii jest wygaszenie umów krótkoterminowych na zakup rosyjskiego gazu do końca 2025 roku oraz zakończenie długoterminowych kontraktów do końca 2027 roku.

Choć inicjatywa spotkała się z poparciem 25 państw członkowskich, Węgry i Słowacja zdecydowanie zawetowały plan, argumentując, że jest zbyt krótkowzroczny i może negatywnie wpłynąć na ich gospodarki. Tymczasem Rosja nadal próbuje utrzymać swoje wpływy na europejskim rynku energetycznym, wykorzystując surowce jako narzędzie polityczne. Tempo odejścia od rosyjskiego gazu będzie w dużej mierze zależało od politycznych i ekonomicznych uwarunkowań w UE oraz efektywności wdrożonych rozwiązań zastępczych.

Decyzja UE o odejściu od rosyjskiego gazu – harmonogram i polityczne tło

W maju 2025 roku Komisja Europejska przedstawiła ambitny plan całkowitego zerwania z rosyjskim gazem i ropą naftową do końca 2027 roku. Strategia ta jest odpowiedzią na rosnące zagrożenia geopolityczne oraz dążenie do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Unii. Podczas czerwcowego posiedzenia ministrów ds. energii UE w Brukseli omówiono szczegóły wdrażania tej polityki. Zgodnie z przyjętym harmonogramem, umowy krótkoterminowe na zakup rosyjskiego gazu mają wygasnąć z końcem 2025 roku, natomiast długoterminowe – do końca 2027 roku.

Decyzję poparło 25 państw członkowskich, które dostrzegają konieczność uniezależnienia się od rosyjskich surowców, jednak Węgry i Słowacja stanęły na stanowisku odmownym. Według informacji przekazanych przez portal legaartis.pl, oba kraje argumentują, że plan jest zbyt krótkowzroczny i nie uwzględnia ich specyficznych uwarunkowań gospodarczych. Węgry i Słowacja podnoszą również, że Europa Zachodnia nadal kupuje rosyjską ropę za pośrednictwem Indii, co komplikuje możliwość pełnego odcięcia się od rosyjskich surowców i podważa spójność całej strategii.

Rosja jako czynnik destabilizujący europejski rynek energetyczny

Eksperci i instytucje unijne podkreślają, że Rosja wykorzystuje swoje zasoby energetyczne nie tylko jako źródło dochodów, ale przede wszystkim jako narzędzie polityczne wobec Europy. Jak donosi portal warszawawpigulce.pl, Moskwa podejmuje intensywne działania mające na celu odzyskanie wpływów na unijnym rynku energii. Obejmuje to propagandę, a także próby ponownego eksportu ropy, gazu i węgla do Europy, mimo oficjalnych sankcji i ograniczeń.

Te działania stanowią poważne wyzwanie dla europejskiej strategii uniezależnienia się od rosyjskich paliw kopalnych. Unia musi wykazać się zwiększoną czujnością i skutecznie realizować politykę dywersyfikacji źródeł energii, by uniknąć powrotu do uzależnienia od niepewnych dostawcy oraz ograniczyć ryzyko destabilizacji rynku energetycznego.

Techniczne i ekonomiczne wyzwania w procesie odchodzenia od rosyjskiego gazu

Proces odejścia od rosyjskiego gazu zapowiada się jako długotrwały i wymagający, a jego tempo będzie w dużej mierze zależało od bieżących uwarunkowań politycznych i ekonomicznych w Unii Europejskiej. Jak informuje rp.pl, w lipcu 2025 roku uzgodniono techniczne rozwiązania, które umożliwią zwiększenie dostaw gazu na Ukrainę przez Polskę. To istotny element szerszej strategii energetycznej regionu, mającej na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego i stabilności dostaw.

Tranzyt gazu przez ukraiński system przesyłowy, który zakończył się w styczniu 2025 roku, wymusił na państwach regionu konieczność reorganizacji logistyki dostaw. Wyzwania techniczne związane z infrastrukturą oraz konieczność zwiększenia efektywności energetycznej pozostają kluczowe w realizacji planów unijnych. Według EURACTIV.pl, poprawa efektywności energetycznej jest jednym z najważniejszych i stosunkowo łatwych do wdrożenia celów, które mogą znacząco ograniczyć zależność UE od rosyjskiego gazu.

Ponadto wdrażanie nowych technologii oraz rozwój odnawialnych źródeł energii stanowią priorytety w działaniach Unii na rzecz bezpieczeństwa energetycznego. Skuteczne zarządzanie tym procesem wymaga ścisłej współpracy państw członkowskich i elastycznego reagowania na zmieniające się warunki rynkowe.

—

Decyzja o całkowitym zerwaniu zależności od rosyjskiego gazu to jeden z najważniejszych kroków Unii Europejskiej w dążeniu do większej suwerenności energetycznej i stabilności politycznej w regionie. Choć nie wszystkie kraje, na przykład Węgry i Słowacja, podzielają entuzjazm wobec tego planu, większość członków wspiera ambitny harmonogram. Największym wyzwaniem będzie teraz sprawne wdrożenie tych zmian, zwłaszcza w obliczu działań Rosji oraz technicznych i ekonomicznych przeszkód, które mogą spowolnić przemiany na europejskim rynku energetycznym.