Nowe przepisy grożą spadkiem wartości działek i falą odszkodowań

W Polsce narasta niepokój wśród samorządowców oraz właścicieli gruntów wiejskich w związku z nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która zaczęła obowiązywać w 2025 roku. Zmiany w prawie wprowadzają znaczące modyfikacje w funkcjonowaniu gmin, wywołując chaos organizacyjny i administracyjny. W efekcie pojawiają się obawy o spadek wartości niektórych działek oraz lawinę pozwów sądowych, domagających się odszkodowań za utracone korzyści majątkowe.

Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej alarmuje, że bez pilnych korekt nowe przepisy mogą sparaliżować działalność jednostek samorządu terytorialnego (JST) i narazić je na poważne konsekwencje finansowe. Eksperci oraz przedstawiciele samorządów apelują o zmiany, które pozwolą uniknąć kryzysu na rynku nieruchomości gruntowych, mając na uwadze zarówno stabilność finansową JST, jak i ochronę interesów właścicieli gruntów.

Nowelizacja ustawy o planowaniu przestrzennym – źródło problemów

3 lipca 2025 roku opublikowano szczegółową analizę skutków nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która wprowadza znaczne zmiany w sposobie funkcjonowania samorządów wiejskich. Według samorządowców, obowiązujące od tego roku przepisy powodują chaos w działaniu gmin, co nie tylko spowalnia, ale wręcz paraliżuje prawidłowe funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego.

Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej podkreśla, że bez niezwłocznych zmian legislacyjnych należy się spodziewać lawiny procesów sądowych. Spory te dotyczą ustalania odszkodowań dla właścicieli gruntów, których wartość uległa obniżeniu wskutek nowych regulacji. Jak podaje farmer.pl, samorządowcy dostrzegają w nowelizacji bezpośrednie zagrożenie spadkiem cen nieruchomości gruntowych, co może mieć poważne konsekwencje dla lokalnych budżetów oraz planowanych inwestycji.

Prognozy skutków dla rynku nieruchomości i samorządów

Eksperci rynku i prawa wskazują, że w konsekwencji nowych przepisów właściciele działek, u których wartość nieruchomości spadnie, mogą masowo składać wnioski o odszkodowania. Taki wzrost liczby roszczeń może doprowadzić do znacznego przeciążenia sądów, wydłużając czas rozstrzygania sporów i generując dodatkowe koszty.

Brak szybkich zmian w przepisach grozi paraliżem funkcjonowania gmin, które będą zmuszone do wypłaty wysokich odszkodowań. To z kolei negatywnie wpłynie na stabilność finansową jednostek samorządu terytorialnego, utrudniając realizację zadań publicznych oraz inwestycji na rzecz lokalnych społeczności. Wcześniejsze informacje przekazywane przez farmer.pl wskazywały, że obecna sytuacja planistyczna wielu gmin wiejskich już teraz spowalnia ich działalność, co potwierdza skalę problemu.

Przedstawiciele samorządów z całej Polski apelują o pilne zmiany legislacyjne, które pozwolą uniknąć dalszego pogorszenia sytuacji na rynku nieruchomości gruntowych i zapewnią stabilność działania JST.

Zmiany w szacowaniu szkód i odszkodowaniach – kontekst ochrony przyrody

W obliczu rosnących problemów z odszkodowaniami na uwagę zasługują także zmiany w ustawie o ochronie przyrody, które dotyczą procesu szacowania szkód oraz wypłaty odszkodowań dla rolników. Jak podaje topagrar.pl, w projekcie ustawodawczym proponowane jest zwiększenie limitu do 50 km, co ma ułatwić i przyspieszyć ocenę szkód na gruntach rolnych.

Ponadto, zgodnie z nowymi przepisami, brak obecności przedstawiciela izby rolniczej nie wstrzymuje już procedury szacowania szkód. Ma to na celu usprawnienie procesu wypłat odszkodowań, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnącej liczby sporów dotyczących wartości gruntów i należnych rekompensat.

Wprowadzone zmiany wpisują się w szerszy kontekst prawa, który może znacząco wpłynąć na sposób rozwiązywania sporów między właścicielami gruntów a samorządami oraz na kształt rynku nieruchomości w Polsce. To próba znalezienia równowagi między ochroną przyrody, prawami właścicieli i możliwościami działania lokalnych władz.