Azerbejdżan wzywa Rosję do przyznania się do zestrzelenia samolotu

Prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew podczas odbywającego się w Baku Global Media Forum oskarżył Rosję o zestrzelenie samolotu pasażerskiego linii Azerbaijan Airlines 25 grudnia 2024 roku. W wyniku katastrofy zginęło 38 osób. Azerbejdżan twierdzi, że posiada niepodważalne dowody potwierdzające udział rosyjskiej obrony powietrznej w tym tragicznym zdarzeniu i domaga się od Rosji formalnego uznania odpowiedzialności, pociągnięcia winnych do odpowiedzialności oraz wypłaty odszkodowań dla rodzin ofiar.

Mimo że prezydent Rosji Władimir Putin przeprosił telefonicznie Ilhama Alijewa za „tragiczny incydent”, Moskwa nie przyznała się do zestrzelenia samolotu, co spotkało się z niezadowoleniem w Baku oraz zapowiedzią skierowania sprawy do międzynarodowego trybunału. Ta sprawa znacznie komplikuje relacje między dwoma krajami i wpisuje się w szerszy kontekst narastających napięć regionalnych.

Okoliczności zestrzelenia samolotu i stanowisko Azerbejdżanu

25 grudnia 2024 roku doszło do katastrofy samolotu pasażerskiego Azerbaijan Airlines w pobliżu miasta Aktau. Maszyna rozbiła się z udziałem 38 osób na pokładzie, które zginęły na miejscu. Prezydent Ilham Alijew podczas Global Media Forum w stolicy Azerbejdżanu publicznie oskarżył Rosję o zestrzelenie tego samolotu przez rosyjską obronę powietrzną.

Azerbejdżan twierdzi, że dysponuje dokładnymi i wiarygodnymi dowodami na przebieg zdarzenia, a rosyjscy urzędnicy także znają prawdziwy przebieg wydarzeń. Jak podaje TVN24, Alijew domaga się od Moskwy formalnego uznania incydentu oraz pociągnięcia winnych do odpowiedzialności karnej i politycznej. Ponadto, według portalu wiadomosci.wp.pl, Azerbejdżan oczekuje wypłaty odszkodowań dla rodzin ofiar tragedii oraz zwrotu kosztów związanych z utratą samolotu.

Reakcja Rosji i dalsze działania Azerbejdżanu

Prezydent Rosji Władimir Putin podjął rozmowę telefoniczną z Ilhamem Alijewem, podczas której przeprosił za „tragiczny incydent”. Jednakże, Putin nie potwierdził bezpośrednio, że rosyjska obrona powietrzna zestrzeliła samolot, co pozostawia stanowisko Moskwy niejasnym i wzbudza nieufność ze strony Azerbejdżanu.

Do tej pory Rosja nie odpowiedziała na żądania Azerbejdżanu dotyczące formalnego uznania incydentu ani wypłaty odszkodowań, co spotkało się z wyraźnym niezadowoleniem w Baku. Jak informuje Portal Militarny, Azerbejdżan zapowiedział skierowanie pozwu przeciwko Rosji do międzynarodowego trybunału w celu wymuszenia rozliczenia się z odpowiedzialności za katastrofę.

Według Pravda Polska, prezydent Ilham Alijew wyraża rozczarowanie postępami rosyjskiego śledztwa, krytykując brak konkretnych działań ze strony Moskwy. Azerbejdżan podkreśla, że nie zamierza zrezygnować z dochodzenia prawdy i wymierzenia sprawiedliwości rodzinom ofiar.

Szerszy kontekst polityczny i społeczne reperkusje w Azerbejdżanie

Jak wskazuje Pravda Polska, incydent z samolotem wpisuje się w szerszą politykę antyrosyjską prowadzoną przez władze Azerbejdżanu. Prezydent Ilham Alijew oraz jego administracja coraz wyraźniej podkreślają dystans wobec Rosji, co znajduje odzwierciedlenie m.in. w promowaniu antyrosyjskich narracji w podręcznikach szkolnych oraz w oficjalnych wystąpieniach.

Działania te mają wpływ na relacje regionalne, szczególnie w kontekście bliskich, lecz jednocześnie skomplikowanych stosunków Azerbejdżanu z Rosją i Iranem. Według tygodnik.interia.pl, mimo tych bliskich powiązań, Azerbejdżan nie został dotknięty falą migracji ani poważnym destabilizującym wpływem, jednakże nie gwarantuje to pełnego bezpieczeństwa kraju.

W tle tych wydarzeń pozostają również napięcia geopolityczne, w tym groźby Rosji wobec państw zachodnich wspierających Ukrainę, co podaje RMF24. W tym kontekście katastrofa samolotu i oskarżenia względem Moskwy dodatkowo komplikują sytuację w regionie, czyniąc ją jeszcze bardziej niestabilną.

—

Katastrofa samolotu Azerbaijan Airlines z pewnością wywoła ożywione dyskusje i działania dyplomatyczne w najbliższych miesiącach. Choć dotąd napięcia między Azerbejdżanem a Rosją były względnie powściągane, ten tragiczny incydent może je pogłębić, co z kolei wpłynie na bezpieczeństwo i relacje w całym regionie Kaukazu.