Brakuje rodzin zastępczych, a liczba dzieci w pieczy rośnie

W Olsztynie i w całej Polsce rośnie liczba dzieci wymagających opieki w pieczy zastępczej, podczas gdy liczba rodzin zastępczych ulega zmniejszeniu. Ta nierówność prowadzi do poważnych wyzwań w zapewnieniu odpowiedniej opieki najmłodszym, którzy z różnych przyczyn nie mogą pozostać w swoich biologicznych rodzinach. Sebastian Akus, zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olsztynie, zwraca uwagę na braki w systemie opieki oraz na konieczność pilnych działań, które pozwolą poprawić sytuację dzieci i rodzin zastępczych.

W 2024 roku liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej wzrosła o 2,6 proc. Na terenie Polski funkcjonuje około 36,5 tys. rodzin zastępczych oraz 900 rodzinnych domów dziecka, z czego zdecydowaną większość stanowią rodziny spokrewnione. W odpowiedzi na tę sytuację wiceminister Aleksandra Gajewska zapowiedziała utworzenie w 2026 roku sieci centrów wsparcia dla rodzin zastępczych. Mają one zapewnić lepszy dostęp do świadczeń medycznych oraz wsparcia psychologicznego, co ma znacząco podnieść jakość opieki nad dziećmi w pieczy zastępczej. Ponadto prowadzone są działania mające na celu zachęcenie do podjęcia roli rodziny zastępczej, w tym szkolenia i wsparcie finansowe.

Aktualna sytuacja w Olsztynie i Polsce

Sebastian Akus, zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olsztynie, podkreśla, że problem niedoboru rodzin zastępczych dotyka zarówno Olsztyn, jak i całą Polskę. Niewystarczająca liczba rodzin zastępczych przekłada się na trudną sytuację dzieci, które często pozostają bez odpowiedniej opieki. Pomimo postanowień sądów, wiele dzieci nie trafia do rodzin zastępczych, co świadczy o przeciążeniu systemu oraz braku wystarczających zasobów kadrowych i organizacyjnych.

Jak podaje portal gazetaolsztynska.pl, deficyt rodzin zastępczych szczególnie odczuwa lokalna społeczność, gdzie liczba dzieci potrzebujących wsparcia przewyższa możliwości systemu. Problem ten wpływa na codzienne życie wielu dzieci, które z powodu braku odpowiedniej opieki mogą doświadczać trudności w rozwoju i funkcjonowaniu społecznym.

Statystyki i wyzwania systemu pieczy zastępczej

Według danych z 2024 roku liczba dzieci objętych pieczą zastępczą wzrosła o 2,6 proc., co potwierdza rosnące zapotrzebowanie na tego typu formę opieki – informuje serwis gosc.pl. W Polsce na co dzień działa około 36,5 tys. rodzin zastępczych oraz 900 rodzinnych domów dziecka. Większość z nich to rodziny spokrewnione, co wskazuje na niewielką liczbę rodzin zawodowych gotowych przyjąć dzieci pod swoją opiekę.

Obecny system pieczy zastępczej jest przeciążony, a domy dziecka często są przepełnione, co wymaga pilnych działań naprawczych. W powiecie polkowickim, na przykład, funkcjonuje 101 rodzin zastępczych, a tamtejsze Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie prowadzi stały nabór kandydatów na rodziny zastępcze. Ten model działania ma na celu zwiększenie liczby rodzin gotowych do podjęcia opieki nad dziećmi, jednak wyzwania pozostają znaczne.

Inicjatywy i wsparcie dla rodzin zastępczych

Aby sprostać rosnącym potrzebom, wiceminister Aleksandra Gajewska zapowiedziała, że w 2026 roku powstanie sieć centrów wsparcia dla rodzin zastępczych. Jak podaje portalsamorzadowy.pl, placówki te mają zapewnić efektywny dostęp do świadczeń medycznych oraz wsparcia psychologicznego dla dzieci i ich opiekunów, co jest kluczowe dla poprawy jakości opieki.

Równolegle trwają działania zachęcające do zostania rodziną zastępczą. Organizowane są szkolenia trwające 72 godziny, obejmujące m.in. 10 godzin praktyk, które przygotowują kandydatów do pełnienia tej roli – informuje prk24.pl. Dodatkowo rodziny zastępcze otrzymują wsparcie finansowe w wysokości około 1517 zł na dziecko oraz dodatkowe świadczenie 800 plus, co ma zachęcić do podjęcia odpowiedzialności za dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej.

Do grona rodzin zastępczych dołączyło 21 rodzin zawodowych, a funkcjonują również 4 rodziny pełniące funkcję pogotowia rodzinnego – podaje gov.pl. W celu promocji rodzinnej pieczy zastępczej organizowane są także obchody Dnia Rodzicielstwa Zastępczego, przypadającego na 30 maja, które mają zwiększyć świadomość społeczną oraz zachęcić do podjęcia roli opiekuna zastępczego, jak informuje poznan.pl.

Znaczenie rodzin zastępczych dla dzieci

System rodzin zastępczych stanowi istotną alternatywę wobec opieki instytucjonalnej, oferując dzieciom bezpieczny, pełen ciepła i rodzinnej atmosfery dom – podkreśla zw.pl. Rodzina zastępcza to dla wielu dzieci szansa na szczęśliwe dzieciństwo, szczególnie dla tych z niepełnosprawnościami, które często są powierzane rodzinom zawodowym specjalizującym się w opiece nad nimi – informują lexlege.pl oraz pcprsieradz.pl.

Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie coraz aktywniej zachęcają do zostania rodziną zastępczą, oferując nie tylko wsparcie merytoryczne, ale też szkolenia. Te działania mają pomóc dzieciom, które potrzebują opieki, oraz zwiększyć liczbę rodzin zastępczych w całym kraju – informują miedziowe.pl i prk24.pl. Dzięki takim inicjatywom pojawia się realna szansa na system, który lepiej odpowie na potrzeby najmłodszych i zapewni im bezpieczne, pełne ciepła miejsce do rozwoju.