Francja likwiduje strefy niskiej emisji. Równość ponad ekologię

Francuski parlament pod koniec maja 2025 roku podjął kontrowersyjną decyzję o likwidacji stref niskiej emisji (ZFE) na terenie całego kraju. Głosowanie, które odbyło się 28 maja, przyniosło poparcie posłów zarówno z lewej, jak i prawej strony sceny politycznej, co wskazuje na szerokie konsensualne podejście do tej zmiany. Decyzja ta jest reakcją na rosnące obawy dotyczące nierówności społecznych, ponieważ krytycy ZFE podkreślali, że wprowadzone ograniczenia najbardziej dotykały biedniejsze gospodarstwa domowe, posiadające starsze pojazdy i mieszkające na obrzeżach miast. Mimo zniesienia stref, obowiązek posiadania naklejek ekologicznych Crit’Air pozostaje, choć ich dalsze losy są niepewne. Minister ds. transformacji ekologicznej wyraziła ubolewanie z powodu tej decyzji, określając ją jako cyniczną i demagogiczną. Tymczasem w Polsce pierwsza Strefa Czystego Transportu działa już od roku w Warszawie, a kolejne miasta, takie jak Kraków, planują podobne rozwiązania.

Geneza i funkcjonowanie stref niskiej emisji we Francji

Strefy niskiej emisji (ZFE) zostały wprowadzone we Francji w 2019 roku w 15 miastach, a ich stosowanie rozszerzono w 2021 roku na wszystkie miasta powyżej 150 tys. mieszkańców. Celem tych regulacji było przede wszystkim ograniczenie zanieczyszczenia powietrza oraz redukcja ruchu pojazdów najbardziej szkodliwych dla środowiska. W praktyce zakazy dotyczyły między innymi samochodów zarejestrowanych przed 1997 rokiem oraz pojazdów oznaczonych naklejką Crit’Air 3 i wyższą. W Paryżu wprowadzenie tych ograniczeń przyczyniło się do redukcji zanieczyszczeń nawet o 40%, co było znaczącym sukcesem w poprawie jakości powietrza.

System naklejek ekologicznych Crit’Air, wprowadzony już w 2017 roku, miał za zadanie klasyfikować pojazdy według poziomu emisji spalin. Naklejki te stanowiły podstawę do stosowania ograniczeń ruchu w strefach niskiej emisji. Jak podaje Wikipedia, oprócz zakazów wjazdu, strefy wprowadzały także opłaty dla kierowców starszych i bardziej zanieczyszczających pojazdów, co miało dodatkowo zniechęcać do korzystania z nich na terenie objętym regulacjami.

Decyzja o likwidacji stref niskiej emisji – przebieg i motywacje

28 maja 2025 roku francuski parlament przegłosował likwidację stref niskiej emisji w ramach szerszej ustawy. Decyzja ta uzyskała poparcie zarówno posłów z lewej, jak i prawej strony sceny politycznej, co świadczy o ponadpartyjnym charakterze tej zmiany. Głównym argumentem przeciwników ZFE była kwestia równości społecznej – podkreślali oni, że ograniczenia ruchu najbardziej dotykają biedniejsze gospodarstwa domowe. Te często mieszkają na obrzeżach miast i nie mają środków na wymianę starszych, mniej ekologicznych pojazdów na nowe, co powodowało ich marginalizację w dostępie do centrum miast.

Minister ds. transformacji ekologicznej wyraziła ubolewanie z powodu tej decyzji, nazywając ją cyniczną i demagogiczną. Ostrzegała, że likwidacja stref może oznaczać cofnięcie się w walce z zanieczyszczeniem powietrza i osłabić wysiłki na rzecz ochrony środowiska. Z kolei jak informuje iowaclimate.org, pierwotnym celem wprowadzenia stref było ograniczenie ruchu pojazdów najbardziej zanieczyszczających powietrze, a teraz ta polityka zostaje podważona decyzją polityczną, przez co przyszłość działań proekologicznych we Francji stoi pod znakiem zapytania.

Stan obecny i perspektywy systemu Crit’Air oraz wpływ decyzji na politykę ekologiczną

Pomimo likwidacji stref niskiej emisji, naklejki ekologiczne Crit’Air pozostają nadal obowiązkowe. Jednak ich przyszłość jest niepewna i możliwe są zmiany w zakresie ich stosowania oraz funkcjonowania. Jak podaje connexionfrance.com, na chwilę obecną zmiana ta nie została jeszcze formalnie zatwierdzona prawnie, więc kierowcy wciąż muszą wyświetlać vignettes Crit’Air podczas poruszania się po drogach.

Decyzja o likwidacji ZFE wywołuje poważne pytania o dalsze kierunki polityki ekologicznej we Francji. W obliczu globalnych wyzwań klimatycznych i rosnących potrzeb lokalnych działań na rzecz czystego powietrza, krok ten może oznaczać osłabienie zaangażowania państwa w ochronę środowiska. Tymczasem w Polsce, jak przypomina Interia.pl, od roku funkcjonuje pierwsza Strefa Czystego Transportu w Warszawie, a kolejne miasta wojewódzkie, w tym Kraków, rozważają wprowadzenie podobnych rozwiązań. To pokazuje wyraźnie odmienne podejście do walki z zanieczyszczeniem powietrza w sąsiednich krajach, gdzie Polska konsekwentnie rozwija politykę ograniczania emisji w centrach miast.

Decyzja francuskiego parlamentu pokazuje, jak trudne jest pogodzenie walki o czyste powietrze z potrzebą zapewnienia wszystkim równych szans i dostępnego transportu. W najbliższych miesiącach przekonamy się, jak system Crit’Air będzie się rozwijał oraz jakie rozwiązania władze wybiorą, by skutecznie łączyć ochronę środowiska z codziennymi potrzebami mieszkańców.