Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności od czerwca 2025 – kontrowersje i zmiany
Od 11 czerwca 2025 roku w Polsce zaczęły obowiązywać nowe zasady dotyczące orzekania o niepełnosprawności, które wprowadziło rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Zmiany przede wszystkim dotyczą okresów ważności orzeczeń, które zostały wydłużone, choć nie są już przyznawane na stałe. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie konieczności wielokrotnego pojawiania się przed komisjami orzekającymi, co dotychczas bywało postrzegane jako upokarzające i obciążające dla osób niepełnosprawnych.
- Od 11 czerwca 2025 r. obowiązują nowe zasady orzekania o niepełnosprawności z dłuższym, ale nie stałym okresem ważności orzeczeń.
- Zmiany mają ograniczyć konieczność wielokrotnego stawiania się przed komisjami, co było postrzegane jako upokarzające.
- Dzieci i osoby z zespołem Downa zyskują na nowych przepisach, jednak wiele dorosłych osób z niepełnosprawnościami wyraża żal z powodu skrócenia okresu ważności orzeczeń dla małoletnich do 3 lat.
- W 2025 r. wprowadzono także nowe kryteria dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych oraz waloryzację świadczeń wspierających.
- Orzeczenia wydawane są przez powiatowe lub miejskie zespoły, a wsparcie obejmuje także programy regionalne, np. na Mazowszu.
Choć zmiany są korzystne dla dzieci oraz osób z zespołem Downa, wiele dorosłych osób z niepełnosprawnościami wyraża rozczarowanie i poczucie upokorzenia, gdyż postulaty środowisk oraz Rzecznika Praw Dziecka nie zostały w pełni uwzględnione. Nowe regulacje wprowadzają więc zarówno korzyści, jak i wyzwania, które wywołują gorące dyskusje w środowisku osób z niepełnosprawnościami.
Wprowadzenie nowych zasad orzekania od 11 czerwca 2025 r.
Z dniem 11 czerwca 2025 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy dotyczące orzekania o niepełnosprawności, wprowadzone przez rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Najistotniejszą zmianą jest wydłużenie okresów ważności orzeczeń, które jednak nie są już przyznawane na stałe, jak miało to miejsce w niektórych przypadkach wcześniej. Orzeczenia wydawane są przez powiatowe lub miejskie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności, które po nowelizacji mają stosować się do nowych wytycznych.
Jak podaje portal Infor.pl, celem tych zmian jest ograniczenie konieczności wielokrotnego stawiania się przed komisjami orzekającymi. Dotychczas osoby niepełnosprawne często musiały regularnie uczestniczyć w procedurze, co było dla nich nie tylko uciążliwe, ale i upokarzające. Nowe zasady mają więc poprawić komfort orzecznictwa, jednocześnie zachowując możliwość aktualizacji stanu zdrowia pacjentów.
Reakcje środowisk osób z niepełnosprawnościami na zmiany
Mimo pozytywnych założeń nowych przepisów, wiele dorosłych osób z niepełnosprawnościami wyraża żal i poczucie upokorzenia. Krytyka dotyczy przede wszystkim faktu, że postulaty środowisk osób niepełnosprawnych oraz Rzecznika Praw Dziecka nie zostały w pełni uwzględnione podczas prac legislacyjnych.
Szczególnie negatywnie oceniane jest skrócenie okresu ważności orzeczeń dla małoletnich z niepełnosprawnościami do 3 lat, podczas gdy postulowano, aby wynosił on 5 lat lub aby orzeczenia były wydawane na stałe. Jak informuje Infor.pl, przedstawiciele środowisk osób niepełnosprawnych podkreślają: „Miało być 5 lat, jest na 3 lata”. Wiele osób komentuje, że „dawno nas tak nie upokorzyli”, co obrazuje skalę emocjonalnego odbioru tych zmian. Zmiany te są odbierane jako krok niewystarczający i pozostawiający część problemów bez rozwiązania.
Korzyści i szczególne grupy zyskujące na zmianach
Nowe przepisy jednak przynoszą też wymierne korzyści, zwłaszcza dla dzieci oraz osób z zespołem Downa. W ich przypadku orzeczenia będą ważne dłużej niż dotychczas, choć nadal nie na stałe. Takie rozwiązanie stanowi kompromis między potrzebą stabilności orzeczeń a koniecznością aktualizacji stanu zdrowia.
Jak informuje Poradnikzdrowie.pl, zmiany te mają być odpowiedzią na potrzeby środowisk osób z niepełnosprawnościami, oferując im bardziej stabilne i przewidywalne warunki orzekania. Z kolei Infor.pl podkreśla, że liczba osób z niepełnosprawnościami w Polsce po 16. roku życia wynosi 1,72 miliona, co pokazuje skalę problemu i znaczenie nowej regulacji dla szerokiego grona obywateli.
Dodatkowe wsparcie i świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami w 2025 roku
Poza zmianami w orzekaniu, osoby niepełnosprawne mogą w 2025 roku korzystać z nowych form wsparcia i świadczeń. Jednym z nich jest możliwość ubiegania się o dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych, które mają na celu m.in. rozwijanie kontaktów społecznych osób z niepełnosprawnościami.
Jak podaje portal Infor.pl, od czerwca 2025 r. obowiązują nowe kryteria dochodowe oraz kwoty dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Dodatkowo funkcjonuje świadczenie wspierające – comiesięczne wsparcie finansowe dla osób z niepełnosprawnościami. Aby je otrzymać, konieczna jest decyzja wojewódzkiego zespołu ds. orzekania oraz ustalenie poziomu potrzeby wsparcia.
Według poradnikpracownika.pl oraz gk24.pl, świadczenia te zostały poddane waloryzacji i dostępne są dla szerokiego grona beneficjentów. Dodatkowo program „Wsparcie osób z niepełnosprawnościami na Mazowszu” umożliwia udział osobom z niepełnosprawnościami bez względu na wiek. Opiekunem w tym programie może być osoba faktycznie towarzysząca osobie z niepełnosprawnością, co zwiększa dostępność pomocy i wsparcia.
—
Od czerwca 2025 roku obowiązują nowe zasady orzekania o niepełnosprawności, które mają realnie ułatwić życie osobom z niepełnosprawnościami w Polsce. Choć nie udało się spełnić wszystkich oczekiwań środowisk, wprowadzono dłuższe okresy ważności orzeczeń oraz dodatkowe świadczenia, które mogą przynieść wymierne korzyści. Wciąż jednak potrzebna jest dalsza rozmowa, zwłaszcza żeby zapewnić większą stabilność orzeczeń dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami.