NSA wyjaśnia przedawnienie podatku od spadku – co muszą wiedzieć spadkobiercy

Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) podjął 26 maja 2025 roku kluczowe rozstrzygnięcie dotyczące podatku od spadku, które rozwiewa wiele dotychczasowych wątpliwości interpretacyjnych. W swojej uchwale sąd wyjaśnił, kiedy dokładnie powstaje obowiązek podatkowy oraz jak długo urząd skarbowy ma prawo domagać się zapłaty podatku, jeśli spadkobierca nie zgłosił nabycia spadku w ustawowym terminie. Według NSA, brak złożenia zeznania podatkowego nie powoduje wydłużenia okresu przedawnienia do pięciu lat, co ogranicza czas, w jakim fiskus może skutecznie żądać uregulowania należności. To orzeczenie ma istotne znaczenie praktyczne, zwłaszcza dla osób dziedziczących majątek, oraz dla urzędów skarbowych.

Jak podaje portal Spidersweb Bizblog, uchwała ta rozstrzyga spory, które przez długi czas budziły niepewność w relacjach między podatnikami a fiskusem. Szczególnie ważne jest to, że obowiązek podatkowy powstaje wraz z momentem nabycia spadku potwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu, a nie w chwili złożenia deklaracji podatkowej.

Uchwała NSA z 26 maja 2025 r. – kluczowe rozstrzygnięcia

W uchwale z 26 maja 2025 roku Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie wskazał, że obowiązek podatkowy od spadku powstaje z chwilą nabycia spadku potwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu. Oznacza to, że momentem wywołującym skutki podatkowe jest formalne stwierdzenie dziedziczenia, a nie późniejsze działania spadkobiercy, takie jak składanie zeznania podatkowego.

NSA podkreślił również, że brak złożenia zeznania podatkowego przez spadkobiercę nie skutkuje wydłużeniem terminu przedawnienia podatku do pięciu lat. W praktyce oznacza to, że urząd skarbowy dysponuje ograniczonym czasem na dochodzenie należności podatkowych, co stanowi ważne ograniczenie dla działań fiskusa.

Spór, który trafił pod rozstrzygnięcie NSA, dotyczył właśnie sytuacji, gdy dziedziczenie zostało potwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, a spadkobierca nie złożył zeznania podatkowego w ustawowym terminie. Jak podaje portal Spidersweb Bizblog, uchwała ta rozwiewa wątpliwości dotyczące terminu przedawnienia oraz obowiązku składania zeznań, co może wpłynąć na praktykę stosowania prawa podatkowego.

Obowiązki spadkobiercy i terminy zgłoszenia podatku

Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, podatnicy mają obowiązek złożyć zeznanie podatkowe w terminie miesiąca od dnia nabycia spadku. Termin ten jest ściśle określony i jego przekroczenie może rodzić konsekwencje, choć NSA wyklarował, że nie wpływa to na wydłużenie terminu przedawnienia.

Do zeznania podatkowego należy dołączyć dokumenty mające wpływ na opodatkowanie, takie jak akt notarialny, postanowienie sądu o nabyciu spadku czy inne potwierdzenia prawne. Przepisy podatkowe wymagają kompletności dokumentacji, aby urząd skarbowy mógł prawidłowo określić wysokość należnego podatku.

Warto też pamiętać o kosztach formalności związanych z dziedziczeniem. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wiąże się z opłatą w wysokości 100 zł. Ponadto, opłaty notarialne ustalane są indywidualnie w zależności od wartości i zakresu czynności, co jest istotne dla spadkobierców planujących formalne potwierdzenie praw do majątku. Jak podaje portal poradnikpracownika.pl, dopełnienie wszystkich formalności podatkowych i prawnych jest kluczowe, by uniknąć problemów z urzędem skarbowym.

Praktyczne konsekwencje i dodatkowy kontekst prawny

Kodeks cywilny reguluje kwestie związane z nabyciem prawa do spadku, wskazując w art. 1028, że osoba nabywa prawo do spadku, chyba że działa w złej wierze. Zatem prawo do spadku jest podstawą do powstania obowiązku podatkowego, ale jego skutki podatkowe zależą od formalnego potwierdzenia dziedziczenia.

Brak zgłoszenia nabycia spadku do urzędu skarbowego nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku, jednak – zgodnie z uchwałą NSA – nie powoduje wydłużenia terminu przedawnienia do pięciu lat. W praktyce oznacza to, że urząd skarbowy nie ma nieograniczonego czasu na dochodzenie należności podatkowych, co stanowi istotne zabezpieczenie dla spadkobierców.

Jak informował wcześniej portal Spidersweb Bizblog, spór rozstrzygany przez NSA dotyczył właśnie skutków niezłożenia zeznania podatkowego w terminie i ich wpływu na możliwość egzekwowania podatku przez fiskus.

Dla porównania, darowizny w najbliższej rodzinie są zwolnione z podatku, jednak podlegają określonym formalnościom, które muszą zostać spełnione, aby skorzystać z ulgi podatkowej. Portal poradnikprzedsiebiorcy.pl wskazuje, że mimo zwolnienia z podatku, konieczne jest zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego w określonym czasie, co podkreśla wagę terminowości w sprawach podatkowych.

Uchwała NSA z 26 maja 2025 roku wprowadza ważne zmiany w podejściu do podatków od spadków. Jasno określa moment, kiedy powstaje obowiązek podatkowy, a jednocześnie ogranicza możliwości urzędów skarbowych w dochodzeniu zaległości. To istotna wiadomość zarówno dla spadkobierców, jak i dla całej praktyki podatkowej w Polsce.