Polski astronauta steruje komputerem myślami na ISS w misji Ax-4

Sławosz Uznański-Wiśniewski, pierwszy polski astronauta na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), od 26 czerwca 2025 roku realizuje na orbicie program badawczy Ignis w ramach misji Ax-4. Na pokładzie ISS prowadzi 13 eksperymentów naukowo-technologicznych, w tym innowacyjny test EEG Neurofeedback, który umożliwia sterowanie komputerem za pomocą fal mózgowych. Celem badań jest ocena wpływu mikrograwitacji i izolacji na funkcjonowanie ludzkiego mózgu oraz poziom stresu. Misja, wspierana przez polski rząd oraz Europejską Agencję Kosmiczną, stanowi ważny krok w rozwoju polskiej nauki i technologii kosmicznych. Powrót załogi na Ziemię planowany jest na około 9 lipca 2025 roku.

Start i skład załogi misji Ax-4

Czwarta komercyjna wyprawa organizowana przez Axiom Space rozpoczęła się w czwartek 26 czerwca 2025 roku startem kapsuły Dragon „Grace”. Na pokładzie znalazł się Sławosz Uznański-Wiśniewski wraz z trzema astronautami: Shubhanshu Shuklą, Peggy Whitson oraz Tiborem Kapu. Załoga dotarła do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej około godziny 13 czasu polskiego tego samego dnia.

Jak podaje tvn24.pl, Uznański-Wiśniewski jest pierwszym Polakiem, który prowadzi badania naukowe na ISS oraz pierwszym polskim astronautą uczestniczącym w komercyjnej misji ESA. Jego udział w wyprawie wpisuje się w rosnące znaczenie Polski na arenie kosmicznej oraz podkreśla rozwój krajowego sektora badań i technologii.

Polski program badawczy Ignis i eksperymenty na ISS

Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej polski astronauta realizuje program badawczy Ignis, który obejmuje 13 eksperymentów opracowanych przez polskie firmy i instytucje. Projekt jest finansowany przez polski rząd i wspierany przez Europejską Agencję Kosmiczną.

Jednym z najciekawszych eksperymentów jest EEG Neurofeedback, prowadzony w module obserwacyjnym Cupola. Badanie to pozwala na sterowanie komputerem za pomocą fal mózgowych, co umożliwia analizę wpływu warunków mikrograwitacji oraz izolacji na aktywność mózgu i poziom stresu. Poza tym astronauta pracuje nad pięcioma innymi eksperymentami o charakterze naukowo-technicznym, między innymi wykorzystującymi sztuczną inteligencję do monitorowania stanu fizjologicznego organizmu.

Według informacji portalu space24.pl, aktualny stan realizacji polskiej części misji wynosi 21,6%. Dr Klaudia Żerańska z Centrum Nauki Kopernik podkreśla, że program Ignis ma na celu zwiększenie kompetencji rodzimych podmiotów oraz stanowi impuls rozwojowy dla polskich firm działających w sektorze kosmicznym.

Znaczenie misji i wyzwania organizacyjne

Misja Ax-4 oraz program badawczy Ignis stanowią istotny krok w rozwoju polskiej nauki kosmicznej i technologii, przyczyniając się również do promocji polskich badań w przestrzeni kosmicznej. Polska sfinansowała udział w misji kwotą około 280 milionów złotych. Mimo to, nie uzyskała praw do nazwy misji ani do wizerunku astronauty, które należą wyłącznie do Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Brak możliwości komercjalizacji wizerunku Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego oraz samej misji skutkuje brakiem dostępności gadżetów i pamiątek na rynku. ESA odmówiła udzielenia zgody na takie projekty, co według portalu spidersweb.pl jest postrzegane jako absurdalne, zwłaszcza biorąc pod uwagę wysokie nakłady finansowe poniesione przez Polskę.

Żona astronauty wyraża również obawy dotyczące najtrudniejszego momentu misji, który dopiero przed nimi. Podkreśla to emocjonalne wyzwania związane z pobytem w kosmosie, które są równie ważne jak techniczne aspekty wyprawy.

Komunikacja i inspiracja dla młodego pokolenia

Sławosz Uznański-Wiśniewski planuje aktywnie komunikować się ze szkołami w Polsce, aby inspirować młode pokolenia do zainteresowania nauką i technologią kosmiczną. Jak podaje portal i.pl, misja otwiera nowe możliwości dla Polski, które mogą przyczynić się do rozwoju edukacji oraz innowacji w kraju.

Astronauta opowiada o swoich przeżyciach i niezwykłych widokach z kosmosu, co inspiruje społeczeństwo i zachęca młodych do odkrywania nauki oraz technologii. Jego pobyt na ISS i prowadzone tam badania pokazują, jak polska nauka zdobywa swoje miejsce na światowej scenie.