Stalin znów obecny w Rosji: nowa płaskorzeźba w moskiewskim metrze
W połowie maja 2025 roku w moskiewskim metrze odsłonięto płaskorzeźbę przedstawiającą Józefa Stalina jako twórcę „sowieckiego narodu”. Monument ukazuje dyktatora otoczonego postaciami reprezentującymi różne zawody i pokolenia, co ma podkreślać jego rolę jako budowniczego jedności i siły państwa radzieckiego. Informację o tym wydarzeniu ujawnił niemiecki dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, zwracając uwagę na coraz częstszą obecność symboliki stalinowskiej w przestrzeni publicznej współczesnej Rosji. To odsłonięcie wywołuje szeroką dyskusję na temat roli i pamięci o okresie stalinowskim w rosyjskim społeczeństwie oraz o kierunkach polityki historycznej państwa.
- W maju 2025 roku w moskiewskim metrze odsłonięto płaskorzeźbę przedstawiającą Stalina jako twórcę „sowieckiego narodu”.
- Informację o tym podał niemiecki dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.
- Okres stalinowski trwał od 1927 do 1953 roku i zakończył się śmiercią dyktatora.
- W latach 1937–1938 Stalin przeprowadził brutalną operację etniczną wymierzoną m.in. w polską mniejszość.
- Wznowienie symboliki stalinowskiej w Rosji budzi kontrowersje i jest elementem współczesnej polityki historycznej kraju.
Odsłonięcie płaskorzeźby Stalina w moskiewskim metrze
W połowie maja 2025 roku w jednej z moskiewskich stacji metra odsłonięto nową płaskorzeźbę, której centralną postacią jest Józef Stalin. Monument przedstawia dyktatora jako twórcę „sowieckiego narodu”, otoczonego różnorodnymi postaciami symbolizującymi różne zawody i pokolenia mieszkańców Związku Radzieckiego. Ta kompozycja ma na celu podkreślenie roli Stalina jako architekta jedności narodowej i przemian społecznych w ZSRR.
Płaskorzeźba jest w rzeczywistości repliką wcześniejszego pomnika z czasów sowieckich, co świadczy o celowym i przemyślanym działaniu mającym na celu przywrócenie symboliki stalinowskiej do współczesnej przestrzeni publicznej w Rosji. To zdarzenie nie pozostało niezauważone na arenie międzynarodowej – jako pierwszy o odsłonięciu doniósł niemiecki dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, który zwrócił uwagę na rosnącą wszechobecność wizerunków Stalina w różnych miejscach publicznych Rosji. Dziennik podkreślił, że jest to część szerszego trendu rewitalizacji symboli z epoki Związku Radzieckiego.
Historyczne tło okresu stalinowskiego
Okres stalinowski, obowiązujący od 1927 do 1953 roku, zakończył się śmiercią Józefa Stalina w 1953 roku. Jak podkreśla Wikipedia w artykule „History of the Soviet Union (1927–1953)”, był to czas intensywnych przemian społecznych i politycznych, ale również okres brutalnych represji wymierzonych w różne grupy społeczne i narodowościowe. Rządy Stalina charakteryzowały się totalitarnym stylem zarządzania, masowymi czystkami oraz operacjami etnicznymi, które pozostawiły trwałe ślady w historii i pamięci narodowej.
W latach 1937–1938 w ramach tzw. „operacji polskiej” przeprowadzono jedną z najbardziej brutalnych akcji etnicznych skierowanych przeciwko polskiej mniejszości zamieszkującej ZSRR. Akcja ta była częścią stalinowskich represji, które dotknęły dziesiątki tysięcy osób. Portal onet.pl przytacza cytat Stalina z tamtego okresu: „Bardzo dobrze! Wykopujcie dalej i usuwajcie ten polski brud.”, co wyraźnie obrazowało bezwzględność i okrucieństwo prowadzonej polityki. Ten fragment historii pozostaje jedną z najbardziej mrocznych kart w dziejach Związku Radzieckiego.
Znaczenie i kontrowersje wokół odrodzenia symboliki stalinowskiej
Odsłonięcie płaskorzeźby Stalina w moskiewskim metrze w 2025 roku jest częścią szerszego zjawiska odradzania się symboliki i narracji gloryfikujących postać tego dyktatora w Rosji. W ostatnich latach można zaobserwować wzmożony wysiłek władz i środowisk prorządowych, by rehabilitować i reinterpretować spuściznę stalinowską w sposób bardziej pozytywny, eksponując osiągnięcia industrializacji czy roli ZSRR w zwycięstwie nad nazizmem.
Jednak wznowienie takich symboli budzi liczne kontrowersje zarówno w Rosji, jak i na arenie międzynarodowej. Krytycy zwracają uwagę na mroczne dziedzictwo represji, terroru i zbrodni stalinowskich, które nie może być pomijane lub bagatelizowane. Powrót Stalina do przestrzeni publicznej jest często postrzegany jako element współczesnej polityki historycznej Rosji, która stara się redefiniować własną przeszłość, a tym samym wpływać na tożsamość narodową i politykę wewnętrzną oraz zagraniczną.
Odsłonięcie tej płaskorzeźby wywołuje nie tylko dyskusję o roli Stalina w historii, lecz także uwypukla głębsze napięcia związane z pamięcią, polityką i tożsamością współczesnej Rosji.