Zima demograficzna: smart-rolnicy i roboty zmieniają polskie rolnictwo
Polska stoi u progu głębokich przemian demograficznych, które w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat zmienią oblicze społeczeństwa i gospodarki. Według prognoz Zuzanny Skalskiej, analityczki sygnałów zmian, do 2060 roku liczba osób powyżej 60. roku życia wzrośnie do 11,8 miliona, co będzie stanowić aż 40 procent całej populacji kraju. Jednocześnie liczba mieszkańców Polski zmaleje o około 7 milionów, co postawi przed państwem i jego obywatelami nowe, poważne wyzwania.
- Do 2060 roku liczba osób powyżej 60. roku życia w Polsce wzrośnie do 11,8 mln, stanowiąc 40 proc. populacji.
- Spadek liczby ludności o około 7 mln stawia przed Polską poważne wyzwania demograficzne i gospodarcze.
- Rolnictwo odpowiada na niedobór pracowników poprzez rozwój smart-rolnictwa i automatyzację, potwierdzoną szybkim naborem do programu Rolnictwo 4.0.
- Pojawią się nowe zawody, takie jak quasi-wodzireje, wspierające społeczne i kulturalne funkcje w zmieniającym się społeczeństwie.
- Ułatwienia w dostępie do pomocy z urzędów pracy dla rolników oraz możliwość uzyskania statusu bezrobotnego bez limitu powierzchni gospodarstwa mają wspierać adaptację do zmian.
W obliczu tych tendencji rolnictwo oraz inne sektory gospodarki będą musiały stawić czoła niedoborom siły roboczej. Już dziś pojawiają się innowacyjne rozwiązania i nowe zawody, które mają pomóc w adaptacji do zmieniających się warunków. Smart-rolnicy korzystający z zaawansowanych technologii, roboty precyzyjne zastępujące pracowników oraz quasi-wodzireje wspierający życie społeczne to tylko niektóre z przykładów transformacji. Dynamicznie rozwijają się programy takie jak Rolnictwo 4.0, a ułatwienia w dostępie do pomocy urzędowej dla rolników zwiększają szanse na skuteczne dostosowanie się do nadchodzących zmian.
Demograficzne wyzwania Polski do 2060 roku
Zuzanna Skalska, ekspertka analizująca sygnały zmian społecznych i demograficznych, wskazuje, że Polska stoi przed ogromną przemianą struktury wiekowej społeczeństwa. Według jej prognoz, do 2060 roku liczba osób w wieku 60 lat i więcej osiągnie 11,8 miliona, co będzie stanowić aż 40 proc. całkowitej populacji kraju. To oznacza istotny wzrost udziału osób starszych w społeczeństwie.
Jednocześnie obserwowany jest wyraźny spadek dzietności, który w połączeniu z migracjami i innymi czynnikami demograficznymi doprowadzi do zmniejszenia liczby mieszkańców Polski o około 7 milionów. Tak znaczący ubytek ludności oraz starzenie się społeczeństwa stworzą poważne wyzwania zarówno społeczno-ekonomiczne, jak i organizacyjne, które będą wymagały nowych rozwiązań i strategii.
Te dane pochodzą z raportu opublikowanego 2 lipca 2025 roku na portalu Forbes.pl, który podkreśla skalę i pilność problemu, z którym Polska będzie się mierzyć w nadchodzących dekadach.
Nowe zawody i technologie w odpowiedzi na 'zimę demograficzną’
W obliczu rosnącego deficytu pracowników, zwłaszcza w sektorze rolniczym, pojawia się potrzeba wdrażania nowoczesnych technologii i zmian organizacyjnych. Coraz większą rolę odgrywają smart-rolnicy – osoby, które zarządzają gospodarstwami rolnymi zdalnie, wykorzystując różnorodne systemy automatyzacji, robotykę i precyzyjne maszyny. Takie podejście wpisuje się w koncepcję Rolnictwa 4.0, które dzięki nowoczesnym technologiom ma zapewnić efektywność produkcji mimo spadku liczby dostępnych pracowników.
Portal strefaagro.pl podkreśla, że inwestowanie w roboty i maszyny precyzyjne nie jest już tylko opcją, lecz koniecznością, aby sprostać wymaganiom rynku i utrzymać konkurencyjność gospodarstw rolnych. Świadczy o tym także ogromne zainteresowanie programem Rolnictwo 4.0 – nabór wniosków do projektu zakończył się już po dwóch godzinach od jego ogłoszenia, co świadczy o pilnej potrzebie automatyzacji i wsparcia technologicznego w sektorze.
Poza rolnictwem rozwijają się również nowe zawody społeczne, takie jak quasi-wodzireje – osoby zajmujące się animacją i organizacją życia kulturalnego oraz społecznego w lokalnych społecznościach. Ich rola będzie rosła, by przeciwdziałać skutkom starzenia się społeczeństwa i wspierać integrację społeczną w dobie zmian demograficznych. Informacje te pochodzą z analizy Linkup oraz portalu strefaagro.pl, które zwracają uwagę na kompleksowe podejście do wyzwań demograficznych.
Wsparcie dla rolników w dobie zmian demograficznych
Aby ułatwić rolnikom dostosowanie się do nowej rzeczywistości demograficznej i rynkowej, wprowadzane są zmiany w przepisach dotyczących dostępu do pomocy z Powiatowych Urzędów Pracy (PUP). Jednym z istotnych ułatwień jest możliwość uzyskania statusu osoby bezrobotnej przez rolników bez konieczności spełniania dotychczasowego limitu posiadania do 2 hektarów ziemi. To rozszerzenie uprawnień zwiększa dostęp do ofert wsparcia, szkoleń i programów aktywizacyjnych.
Serwis topagrar.pl podkreśla, że takie regulacje stanowią ważny element polityki dostosowawczej wobec wyzwań demograficznych i pomagają rolnikom w zachowaniu konkurencyjności oraz efektywności produkcji. Wcześniej portal strefaagro.pl zauważał, że inwestycje w maszyny rolnicze coraz częściej nie są jedynie wyborem, lecz koniecznością, co dodatkowo motywuje rolników do korzystania z dostępnych programów wsparcia i innowacji technologicznych.
Nowe rozwiązania oraz szybki rozwój technologii i zawodów otwierają przed nami realną szansę, by skutecznie sprostać wyzwaniom „zimy demograficznej” i zadbać o stabilność społeczną oraz gospodarczą Polski w nadchodzących latach.